Het kabinet kondigde gisteren al een pakket maatregelen aan tegen de verspreiding van het coronavirus, waarvan de avondklok de meest in het oog springende is: sinds de Tweede Wereldoorlog is de maatregel niet meer in gebruik geweest. Het voorstel moest alleen nog door de Tweede Kamer worden aangenomen, en die is kritisch.
Toch komt de avondklok er vanaf zaterdag, alleen een half uurtje later: een meerderheid van de Kamer steunde het voorstel van D66 om de regel pas om 21.00 uur in te laten gaan. De eindtijd van 04.30 uur blijft zoals die is.
De avondklok roept veel vragen op, ook bij onze lezers en volgers op social media. De belangrijkste vragen en antwoorden:
Voor wie gelden er uitzonderingen?
Je mag alleen naar buiten als het noodzakelijk is, zo staat op de site van de Rijksoverheid met alle maatregelen. Voor mensen die van hun werkgever de straat op moeten, is een uitzondering gemaakt op de avondklok. Zij moeten een Werkgeversverklaring avondklok bij zich dragen, waarin staat dat hun werk buitenshuis essentieel is voor het bedrijf. De werkgever bepaalt zelf of dat wel of niet nodig is, de overheid komt daarbij niet aan te pas voor een beoordeling.
Zo'n werkgeversverklaring hoeft niet uitgeprint te worden, maar kan ook digitaal getoond worden vanaf een tablet of smartphone.
Ook om de hond uit te laten mag je na 21.00 uur nog in je eentje buiten zijn. Hetzelfde geldt om van en naar het buitenland te reizen, om naar een uitvaart te gaan of om een hulpbehoevend mens of dier te helpen. Over examens in het hoger onderwijs was even twijfel, maar die vallen nu ook onder de uitzonderingen.
Tenslotte mag je na 21.00 uur ook nog de straat op als je daartoe bent opgeroepen door een rechter of officier van justitie. Dit moet je wel kunnen aantonen. En ook voor gasten in een tv-programma dat live wordt uitgezonden, worden uitzonderingen gemaakt.
De volledige lijst uitzonderingen vind je hier. In sommige gevallen moet je een ingevulde 'eigen verklaring' bij je hebben. Bij het uitlaten van de hond of voor een een calamiteit hoeft dat niet.
Kan ik nog naar de winkel, of eten laten bezorgen?
Supermarkten en afhaallocaties van horeca moeten de deuren sluiten rond 20.15 uur. Bezorgers van maaltijden mogen wel eten rondbrengen, mits ze een verklaring van hun werkgever kunnen laten zien.
Wat voor straf staat er op overtreding, en wordt er gehandhaafd?
Als je toch de straat op gaat zonder geldige reden, kan de politie je een boete geven van 95 euro. Daarop wordt ook direct gehandhaafd, zei premier Rutte gisteren tijdens de persconferentie. Er is dus geen gedoogbeleid in de eerste paar dagen. Als je zelf een werkgeversverklaring in elkaar knutselt, waarschuwde Rutte, wordt dat gezien als fraude. Daar staat een hogere straf op.
Is zo'n avondklok niet in strijd met de grondwet?
Zo'n recht staat helemaal niet in onze grondwet, zegt hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans. Het staat wel in het 'Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten' uit 1966, waarvan Nederland een van de ondertekenaars is. Artikel 12 daarvan benadrukt het 'recht op vrije verplaatsing en vrije vestiging'.
Maar, zegt Voermans, "dat IVBPR-verdrag stelt ook dat het kan worden beperkt om bijvoorbeeld de openbare orde te beschermen, of de volksgezondheid. Als je maar een goed verhaal hebt, en het proportioneel is, dan kan het.
Wat mag wel en wat mag niet? De nieuwe coronamaatregelen op een rij
Vanaf volgende week maandag gaan de middelbare scholen weer open. Wel onder strikte voorwaarden. Leerlingen moeten minimaal een dag per week naar school en meer indien verantwoord. Ook zijn ze verplicht mondkapjes te dragen en anderhalve meter afstand te houden. Wie klachten heeft, moet zich laten testen en bij een positieve test in quarantaine. Ook mbo-instellingen gaan gedeeltelijk open. Alle leerlingen op alle niveaus mogen een dag in de week naar school.
Avondklok verlengd tot 15 maart, begin maart nieuw besluit
Demissionair premier Mark Rutte en minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge zullen dat volgens de bronnen dinsdagavond bekendmaken.
Kappers en scholen onder strikte voorwaarden weer open, winkelen op afspraak
Het lijkt erop dat in elk geval de middelbare scholen vanaf maandag 1 maart weer deels opengaan. Het zou gaan om een aantal dagen per week. Hoe dat er precies uit gaat zien, is nog onduidelijk. Ook MBO'ers zouden weer gedeeltelijk naar school kunnen en vooral voor jongeren zouden er ruimere mogelijkheden komen om te sporten.
Avondklok blijft gewoon: ook Eerste Kamer stemt in met spoedwet
In de senaat klonk veel kritiek op de juridische onderbouwing door het kabinet, maar er tekende zich gedurende dag toch een ruime meerderheid af.
Hof doet over week uitspraak in avondklokzaak • Rechter wil 'grondig' kijken
De rechtbank in Den Haag zette dinsdag een streep door de avondklok en oordeelde dat die uitspraak direct ingaat. Volgens de Haagse rechtbank waren daar twee redenen voor. Zo vond de rechter de wet die de avondklok mogelijk moest maken ongeschikt, omdat er een soort noodwet voor is gebruikt door het kabinet. Ook vond de rechter dat onvoldoende is aangetoond dat er noodzaak voor de avondklok is.
Hoger beroep avondklok: Grote kans dat kabinet gelijk krijgt van gerechtshof
De avondklok werd door het kabinet ingesteld op basis van een noodwet, waarin staat dat een kabinet in noodgevallen regels kan invoeren zonder overleg met de Tweede en de Eerste Kamer. De rechtbank oordeelde dinsdag dat de avondklok geen maatregel was waarmee niet kan worden gewacht, 'zoals bijvoorbeeld het geval is bij een dijkdoorbraak'.