Het kabinet kondigde gisteren al een pakket maatregelen aan tegen de verspreiding van het coronavirus, waarvan de avondklok de meest in het oog springende is: sinds de Tweede Wereldoorlog is de maatregel niet meer in gebruik geweest. Het voorstel moest alleen nog door de Tweede Kamer worden aangenomen, en die is kritisch.
Toch komt de avondklok er vanaf zaterdag, alleen een half uurtje later: een meerderheid van de Kamer steunde het voorstel van D66 om de regel pas om 21.00 uur in te laten gaan. De eindtijd van 04.30 uur blijft zoals die is.
De avondklok roept veel vragen op, ook bij onze lezers en volgers op social media. De belangrijkste vragen en antwoorden:
Voor wie gelden er uitzonderingen?
Je mag alleen naar buiten als het noodzakelijk is, zo staat op de site van de Rijksoverheid met alle maatregelen. Voor mensen die van hun werkgever de straat op moeten, is een uitzondering gemaakt op de avondklok. Zij moeten een Werkgeversverklaring avondklok bij zich dragen, waarin staat dat hun werk buitenshuis essentieel is voor het bedrijf. De werkgever bepaalt zelf of dat wel of niet nodig is, de overheid komt daarbij niet aan te pas voor een beoordeling.
Zo'n werkgeversverklaring hoeft niet uitgeprint te worden, maar kan ook digitaal getoond worden vanaf een tablet of smartphone.
Ook om de hond uit te laten mag je na 21.00 uur nog in je eentje buiten zijn. Hetzelfde geldt om van en naar het buitenland te reizen, om naar een uitvaart te gaan of om een hulpbehoevend mens of dier te helpen. Over examens in het hoger onderwijs was even twijfel, maar die vallen nu ook onder de uitzonderingen.
Tenslotte mag je na 21.00 uur ook nog de straat op als je daartoe bent opgeroepen door een rechter of officier van justitie. Dit moet je wel kunnen aantonen. En ook voor gasten in een tv-programma dat live wordt uitgezonden, worden uitzonderingen gemaakt.
De volledige lijst uitzonderingen vind je hier. In sommige gevallen moet je een ingevulde 'eigen verklaring' bij je hebben. Bij het uitlaten van de hond of voor een een calamiteit hoeft dat niet.
Kan ik nog naar de winkel, of eten laten bezorgen?
Supermarkten en afhaallocaties van horeca moeten de deuren sluiten rond 20.15 uur. Bezorgers van maaltijden mogen wel eten rondbrengen, mits ze een verklaring van hun werkgever kunnen laten zien.
Wat voor straf staat er op overtreding, en wordt er gehandhaafd?
Als je toch de straat op gaat zonder geldige reden, kan de politie je een boete geven van 95 euro. Daarop wordt ook direct gehandhaafd, zei premier Rutte gisteren tijdens de persconferentie. Er is dus geen gedoogbeleid in de eerste paar dagen. Als je zelf een werkgeversverklaring in elkaar knutselt, waarschuwde Rutte, wordt dat gezien als fraude. Daar staat een hogere straf op.
Is zo'n avondklok niet in strijd met de grondwet?
Zo'n recht staat helemaal niet in onze grondwet, zegt hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans. Het staat wel in het 'Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten' uit 1966, waarvan Nederland een van de ondertekenaars is. Artikel 12 daarvan benadrukt het 'recht op vrije verplaatsing en vrije vestiging'.
Maar, zegt Voermans, "dat IVBPR-verdrag stelt ook dat het kan worden beperkt om bijvoorbeeld de openbare orde te beschermen, of de volksgezondheid. Als je maar een goed verhaal hebt, en het proportioneel is, dan kan het.
Kabinet neemt avondklok alsnog op in coronawet
De belangrijkste adviseur van het kabinet drong er opnieuw op aan de maatregel toch in de coronawet op te nemen. Daar is uiteindelijk ook voor gekozen.
Avondklok wordt gewoon gehandhaafd, hof schort vonnis rechter op
Dinsdagochtend bepaalde de rechter in een door actiegroep Viruswaarheid aangespannen zaak dat de avondklok per direct moet worden opgeheven. De Staat tekende hoger beroep aan en vroeg het hof daarnaast in een speciale spoedprocedure de werking van dat vonnis uit te stellen. Die procedure diende vanavond. De Staat wil dat de avondklok van kracht blijft, in elk geval totdat de zaak in hoger beroep inhoudelijk aan bod is geweest. Die zitting staat vrijdag op het programma bij het Haagse hof. Een uitspraak zal een paar dagen later volgen.Het hof zei vanavond - tijdens een chaotische zitting - dat het louter gaat om een belangenafweging. Dat van Viruswaarheid is beperkt tot een aantal dagen, meent het hof, het belang van de Staat is het voorkomen van een jojo-effect. De rechter vindt het belang van de Staat daarom zwaarder wegen. ,,En nu allemaal snel naar huis”, zei ze na de uitspraak, die rond 20.30 uur was - kort voor het (wederom) ingaan van de avondklok om 21.00 uur.
Rechtbank: Kabinet moet avondklok per direct opheffen
Volgens de voorzieningenrechter in Den Haag maakt de avondklok “een vergaande inbreuk op het recht op bewegingsvrijheid en de persoonlijke levenssfeer”. Bovendien beperkt de regel “onder meer het recht op vrijheid van vergadering en betoging”.
Avondklok verlengd tot 3 maart, komende week duidelijkheid over effect
De effecten en de naleving van de maatregelen worden wekelijks bekeken. Op 23 februari zullen alle maatregelen opnieuw worden geëvalueerd. Het is mogelijk dat dan wordt besloten om de avondklok nog voor 2 maart te beëindigen.
De nieuwe regionale routekaart: in deze volgorde wil het kabinet de coronamaatregelen stap voor stap versoepelen
De oude en de nieuwe routekaart zijn niet goed met elkaar te vergelijken. Het kabinet gebruikt in de nieuwste versie andere grenzen dan voorheen. Het kabinet mikt meer dan eerder op regionale ingrepen. Of de routekaart aan duidelijkheid heeft gewonnen, is nog maar de vraag.
Dit zijn de nieuwe maatregelen die premier Rutte aankondigde op de persconferentie over de lockdown
Over een eventuele verlenging de op 23 januari invoerde avondklok is nog geen knoop doorgehakt. Als de besmettingscijfers niet weer gaan stijgen, wordt de maatregel waarschijnlijk per 10 februari opgeheven.