Hoewel er voor de zekerheid snel een spoedwet in elkaar is gezet, denkt het kabinet dat de avondklok wel degelijk standhoudt in het hoger beroep dat vandaag dient. Ook hoogleraar staatsrecht Jerfi Uzman denkt dat het kabinet een grote kans maakt te winnen. "Ik denk dat de uitspraak van de rechter over het opheffen van de avondklok te ver ging."
De avondklok werd door het kabinet ingesteld op basis van een noodwet, waarin staat dat een kabinet in noodgevallen regels kan invoeren zonder overleg met de Tweede en de Eerste Kamer. De rechtbank oordeelde dinsdag dat de avondklok geen maatregel was waarmee niet kan worden gewacht, 'zoals bijvoorbeeld het geval is bij een dijkdoorbraak'.
De rechter stelde vast dat de overheid en het adviserende Outbreak Management Team (OMT) al een tijdje nadachten over de avondklok. Dat er bovendien tijd was voor een spoeddebat in de Tweede Kamer, maakte volgens de rechter duidelijk dat van een daadwerkelijke spoedsituatie geen sprake was.
Ongebruikelijk
Hoogleraar Uzman denkt daar anders over. Hij wijst erop dat het gerechtshof vandaag het kabinet niet zozeer inhoudelijk gelijk zal geven. "Er was bij de invoering van de maatregel inderdaad wel tijd geweest om het besluit voor te leggen aan de Eerste en de Tweede Kamer. De route die het kabinet heeft genomen, een spoedprocedure via een ministeriële maatregel, is niet gebruikelijk."
Maar, zegt Uzman: "Juist in de systematiek van die wet is het aan de Tweede Kamer om te bepalen of de wet goed gebruikt is. De beoordeling of sprake is van een buitengewone omstandigheid is aan de Tweede Kamer. Als die daar bezwaar tegen maakt, dan moet de maatregel worden ingetrokken."
Terughoudend
En dat is niet gebeurd. De hoogleraar wijst erop dat een meerderheid van de Tweede en de Eerste Kamer zich in de avondklok kon vinden.
"Dan moet de rechter uitermate terughoudend zijn. Dat kan alleen als de wet evident verkeerd gebruikt is. Waarom moet de rechter daar een probleem van maken als de Kamer dat niet doet? De rechter had moeten meewegen dat de Kamer daar geen probleem van heeft gemaakt."
Snelheid spoedwet
Volgens Uzman had de rechter het ook eenvoudiger kunnen doen. "De rechter had kunnen zeggen: de juiste procedure is niet gevolgd, ik geef het kabinet tijd om dat te herstellen."
De grote snelheid waarmee de spoedwet nu tot stand komt, kan volgens Uzman wel nadelig zijn voor het standpunt van de Staat in het hoger beroep. "Het ondergraaft wel een beetje het argument van de regering, dat men destijds niet voor zo'n spoedwet kon kiezen."
Snelle behandeling spoedwet
Het ziet ernaar uit dat de spoedwet van het kabinet over de avondklok – mits het parlement instemt – kan worden ingevoerd. De Eerste Kamer heeft op verzoek van het kabinet besloten over het wetsvoorstel te debatteren en daarna meteen te stemmen.
Van dik hout
Adriaan Wierenga, noodrechtspecialist aan de Rijksuniversiteit Groningen, vond de uitspraak van de voorzieningenrechter heftig. "Het is wel een heel principiële uitspraak. In tijden van nood, als de regering ingrijpende maatregelen neemt, is de rechter er om de rechten van burgers te beschermen. Maar het is wel van dik hout zaagt men planken."
Wierenga denkt dat het tijdens het hoger beroep twee kanten op kan, maar dat beide uitkomsten niet zullen leiden tot een direct einde aan de avondklok.
"Of het hof is het eens met de voorzieningenrechter, en vindt dat de avondklok onjuist is ingevoerd. Dan krijgt het kabinet waarschijnlijk wel tijd om de wet voor de invoering van de avondklok te verbeteren", zegt Wierenga.
Geen streep door avondklok
Dat betekent dus niet dat er vanavond geen avondklok meer zal gelden. "Het gerechtshof zal naar verwachting niet radicaal een streep zetten door de avondklok. Een appelrechter zal de avondklok niet buiten werking stellen, als die weet dat het kabinet de avondklok een paar dagen later weer gaat invoeren."
De andere uitkomst van het hoger beroep is volgens Wierenga dat het gerechtshof meegaat met het kabinet. "Als het hof het eens is met de route die het kabinet heeft genomen, dan blijft de avondklok bestaan."
Deze mensen mogen nog wel naar buiten als de avondklok dit weekend ingaat
Het is nog niet duidelijk wanneer de maatregel precies van kracht wordt. De Tweede Kamer moet nog instemmen met het voorstel. Het debat daarover staat morgenochtend gepland om 10.15 uur.
Dit zijn de nieuwe coronamaatregelen die het kabinet wil nemen
Het dringende advies voor thuisbezoek wordt aangescherpt van 2 naar 1 bezoeker per dag. Ook voert het kabinet een vliegverbod in vanuit het Verenigd Koninkrijk, maar ook vanuit Zuid-Afrika, Brazilië, Argentinië, Bolivia, Kaapverdië, Chili, Colombia, Ecuador, Frans-Guyana, Guyana, Panama, Paraguay, Peru, Suriname, Uruguay en Venezuela.
Kabinet houdt woensdag persconferentie, deze week extra coronamaatregelen
De Jonge schrijft in de brief dat de persconferentie aan het begin van de middag zal plaatsvinden. Het is niet bekendgemaakt welke maatregelen dan ingesteld zullen worden.
Politie onderzoekt geweld demonstratie Museumplein, twee agenten gewond
Volgens de politie was een groep van tweehonderd tot tweehonderdvijftig demonstranten„ duidelijk uit op de confrontatie. Stenen werden uit de straat gehaald en naar agenten gegooid. Ook hadden sommigen vechthandschoenen, slagwapens en vuurwerk bij zich, laat de politie weten.
Kuipers raadt avondklok aan in verband met Britse coronavariant
De tijd die je hebt is maar heel beperkt waarschuwt hij. Hoe sneller je een maatregel invoert, hoe meer impact die heeft.” Kuipers verwacht dat de huidige dalende trend in het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames van korte duur zal zijn door de verspreiding van de Britse mutatie. Hij pleit daarom voor maatwerk: in gebieden waar de gemuteerde versie van het virus veel voorkomt zouden mensen binnen een bepaalde straal zo snel mogelijk moeten worden gevaccineerd.
Bij de politie worden de roosters voor de avondklok al gemaakt
De Nationale Politie houdt er ernstig rekening mee dat er vanaf aanstaande donderdag 21 januari sprake zal zijn van een verscherping van de coronamaatregelen. Agenten van de Nationale Politie hebben de afgelopen dagen intern bericht gekregen dat voorbereidingen worden getroffen tot een avondklok mogelijk ingaande vanaf aankomende donderdag 21 januari.