Vrijdag is het AstraZeneca-vaccin goedgekeurd en publiceerde Janssen de resultaten van diens vaccinonderzoek. Deze twee vaccins zijn zogenaamde vectorvaccins. Ze maken gebruik van een andere techniek dan de eerste twee vaccins die zijn toegelaten tot de Europese Unie, die van Moderna en Pfizer.
Als je een vaccin maakt,wil je het immuunsysteem activeren. AstraZeneca en Janssen doen dit, net zoals Pfizer en Moderna door het lichaam zelf een klein stukje van het coronavirus te laten maken.
Hoe ze het recept voor dit stukje coronavirus afleveren, verschilt alleen. Pfizer en Moderna maken hiervoor gebruik van vetbolletjes en Janssen en AstraZeneca maken hiervoor gebruik van onschuldige verkoudheidsvirussen.
Die verkoudheidsvirussen zijn zo aangepast dat wanneer ze in je lichaam komen, ze zich niet kunnen vermenigvuldigen. Dit betekent dat deze virussen je dus niet ziek kunnen maken.
Hoe werken deze vaccins?
Aan deze verzwakte verkoudheidsvirussen wordt het recept voor een klein onderdeel van het coronavirus toegevoegd. Als het vaccin wordt ingespoten, dringen de verkoudheidsvirussen je cellen binnen. Dit is niet schadelijk; ieder virus dat een mens kan besmetten doet dit.
Het verkoudheidsvirus is zo een soort vervoersmiddel, dat kun je ook een vector noemen, om het recept voor het coronavirus in de cel af te leveren. Met dit recept kan in de cel een klein stukje van het coronavirus worden gemaakt.
Van dit kleine stukje coronavirus kan je onmogelijk COVID-19 krijgen. Het complete kookboek dat nodig zou zijn om een coronavirus mee te maken, zit namelijk niet in het vaccin.
Het kleine stukje coronavirus dat wordt aangemaakt, zorgt er wel voor dat je immuunsysteem getraind wordt. Onderdeel van deze training is de aanmaak van antistoffen. Die antistoffen kunnen ervoor zorgen dat, als je het coronavirus een keer echt tegenkomt, het snel onschadelijk kan worden gemaakt.
Zeldzame verkoudheidsvirussen nodig
Anke Huckriede, hoogleraar Vaccinologie aan het UMCG, legde eerder in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde uit dat een nadeel van vectorvaccins is dat je immuunsysteem ook kan reageren op het (onschuldige) virus in het vaccin. Als je daar afweer tegen hebt opgebouwd, omdat je al eens besmet bent geweest met dit verkoudheidsvirus, kan je immuunsysteem de prik minder effectief maken.
Het is bij dit soort inentingen dus belangrijk dat je geen virus gebruikt waartegen veel mensen al sterke afweer op hebben gebouwd. Om deze reden gebruikt AstraZeneca dus een virus dat alleen bij chimpansees voorkomt en Janssen een verkoudheidsvirus dat minder gangbaar is dan veel andere verkoudheidsvirussen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat bij het verkoudheidsvirus dat Janssen gebruikt, de bestaande afweer het vaccin waarschijnlijk gewoon z'n werk laat doen.
Hoe zit het met de bijwerkingen?
We weten dat vectorvaccins, net zoals de mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna, tot kortstondige bijwerkingen als een pijnlijke arm, verhoging of vermoeidheid kunnen leiden.
Je krijgt dit soort bijwerkingen, omdat de inentingen je immuunsysteem aanzwengelen. Dit kan ervoor zorgen dat je je even minder goed voelt, maar dit is dus wel een teken dat de prik goed werkt.
Is deze techniek al eerder toegepast?
Vectorvaccins zijn relatief nieuw, maar er zijn al vectorvaccins in de Europese Unie toegelaten. Zo keurde het Europees Medicijnagentschap vorig jaar een vectorvaccin van Janssen tegen ebola goed.
Ernst Kuipers vreest voor nieuwe coronagolf door Britse variant
Het LNAZ heeft berekend wat de gevolgen van de Britse variant kunnen zijn, zodat de overheid en de zorg zich kunnen voorbereiden. De overheid gaat ervan uit dat nu 3 tot 5 procent van alle positief geteste personen de Britse variant onder de leden heeft. Die mutatie is besmettelijker dan eerdere versies van het virus.
De belangrijkste informatie over het Pfizer-vaccin op een rij
In januari hebben ziekenhuismedewerkers in de acute zorg, zoals ambulancepersoneel, het Pfizer-vaccin gekregen. Ook medewerkers van verpleeghuizen worden vanaf januari ingeënt met dit vaccin.
Britse variant coronavirus in Fries woonzorgcentrum: twee doden
Begin januari was er al sprake van een corona-uitbraak in ‘t Suyderhuys waarbij twee personen overleden. Ook werd er duidelijk dat twee mensen besmet waren met de Britse variant van het virus. Om meer duidelijkheid te krijgen besloot de GGD meer bewoners te testen.
Wat weten we nu van de Britse coronavariant?
De Britse variant werd voor het eerst in september in Engeland ontdekt. Halverwege december was deze variant al verantwoordelijk voor twee derde van de besmettingen in Londen. In Nederland loopt het aandeel mensen dat de Britse variant onder de leden heeft sinds eind vorig jaar op. Begin december werd de Britse variant hier nog maar bij ongeveer 1 procent van de mensen die positief testten op het coronavirus aangetroffen. Inmiddels is dit bij ongeveer 11 procent het geval.
Avondklok alleen nodig om bijeenkomsten jongeren tegen te gaan
"Het OMT ziet momenteel geen aanleiding de lockdown aan te scherpen", is te lezen in het document dat op maandag werd gedeeld met het kabinet. "Het OMT adviseert wel gerichte aanvullende maatregelen te nemen voor het tegengaan van bijeenkomsten van (grote) groepen jongeren."
Bewoners verpleeghuizen vanaf maandag gevaccineerd tegen coronavirus
De inwoners van verpleeghuizen en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking worden ingeënt met het vaccin van Pfizer. Daar kan eerder mee worden begonnen doordat Nederland een extra bestelling van die vaccins heeft gedaan.